Czym właściwie jest rak jelita grubego?

Drugi najczęściej występujący nowotwór

rak jelita grubego

Wszystkie nowotwory złośliwe zlokalizowane w okrężnicy
i odbytnicy są określane jako rak jelita grubego lub rak okrężnicy. Według szacunków polskich badaczy naukowych w Polsce każdego roku u 18 000 osób diagnozuje się raka jelita grubego, a około 12 000 umiera z jego powodu.¹

Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest późne wykrycie choroby: Obecnie 71% diagnoz stawianych jest w późniejszych stadiach (C i D) choroby.

1) Jaroszyńska Zuzanna, Wiśniewska Katarzyna. Epidemiology of colorectal cancer (C18-C21) in Poland. Journal of Education, Healthand Sport. 2021;11(10):143-156. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.12775/JEHS.2021.11.10.013 https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/JEHS.2021.11.10.013 https://zenodo.org/record/5587653

Dlaczego tak ważne jest wczesne wykrycie raka jelita grubego?

Zachęcam do obejrzenia wywiadu z dr n. med. Sławomirem Krzemińskim – gastroenterologiem, który dzieli się swoją wiedzą na temat metod wykrywania raka jelita grubego. Ten materiał edukacyjny jest szczególnie przydatny dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą lub nie chcą poddać się kolonoskopii przesiewowej.

Jak wykrywany jest rak jelita grubego?

Rak jelita grubego często rozwija się z polipów

W większości przypadków rak jelita grubego rozwija się z polipów. Są to początkowo łagodne skupiska komórek, które występują u wielu osób. Jednak komórki polipów mogą ulegać zmianom genetycznym, powodując mutacje komórek i stając się prekursorami raka jelita grubego, zwanymi gruczolakami.¹

Klasyfikacja stadiów raka jelita grubego często opiera się na tzw. stadiach Dukes’a:

Stadium I

Stadium 1

Rak obejmuje jedynie komórki w błonie śluzowej narządu.

Leczenie:
Prosty zabieg²

Wskaźnik 5-letnich przeżyć:
95 %³

Stadium II

Stadium 2

Guz jest powiększony i może naciekać na błonę mięśniową na całej jej długości.

Leczenie:
Operacja i chemioterapia²

Wskaźnik 5-letnich przeżyć:
85 %³

Stadium III

Stadium 3

Wykrywalne są przerzuty raka jelita grubego do pobliskich węzłów chłonnych.

Leczenie:
Operacja i chemioterapia²

Wskaźnik 5-letnich przeżyć:
50 %³

Stadium IV

Stadium 4

Rak jelita grubego rozrasta się i daje przerzuty do innych narządów.

Leczenie:
Operacja i chemioterapia²

Wskaźnik 5-letnich przeżyć:
8 %³

1) Cotton PB et al. (2004). JAMA 291(14), 1713–1719.
2) German Cancer Society, German Cancer Aid, AWMF (2019). Leitlinienprogramm Onkologie, Langversion 2.0. AWMF Registrierungsnummer: 021/0070L. [https://www.leitlinienprogramm-onkologie.de/leitlinien/kolorektales-karzinom/, dostęp: 23.01.2020].
3) Schatz D (2010). Diss., University of Potsdam. LNA-clamp-PCR zum sensitiven Nachweis von Punktmutationen im Rahmen der Entwicklung eines Darmkrebsfrüherkennungstests.

Jakie objawy zazwyczaj występują?

We wczesnych stadiach rak jelita grubego nie daje widocznych objawów

Jedną z głównych przyczyn dużej liczby późnych rozpoznań jest w większości bezobjawowy rozwój raka jelita grubego. We wczesnych stadiach objawy rzadko występują, dlatego pacjenci często nie zgłaszają się do lekarza, dopóki choroba nie jest zaawansowana.

Aby odpowiednio zabezpieczyć się przed ciężkim rakiem jelita grubego, konieczne jest regularne badanie jeszcze przed wystąpieniem objawów.

Typowe objawy raka jelita grubego obejmują¹:

uporczywa biegunka
skurczowy ból brzucha
krew w stolcu
chroniczne zatwardzenie

1) German Cancer Research Center (2019) [https://www.krebsinformationsdienst.de/tumorarten/darmkrebs/symptome.php, dostęp: 10.12.2019].

Kto powinien zostać przebadany?

Począwszy od 50 roku życia ryzyko zachorowania na raka jelita grubego gwałtownie wzrasta

Jednym z głównych czynników ryzyka raka jelita grubego jest wiek. Ciągły naturalny podział komórek jelitowych staje się coraz bardziej zawodny – pojawia się coraz więcej defektów w DNA. A to może prowadzić do mutacji sprzyjających rozwojowi raka jelita grubego¹.

Wytyczne onkologiczne S3 zalecają skrining raka jelita grubego od 50. roku życia³. Jeśli występują inne czynniki ryzyka, wskazane jest wcześniejsze podjęcie środków ostrożności.

Inne czynniki ryzyka raka jelita grubego obejmują:²

Rak jelita grubego w rodzinie

Otyłość i brak aktywności fizycznej

Nadużywanie alkoholu i tytoniu

Spożywanie czerwonego mięsa w nadmiernych ilościach

1) Figura G. et al. Onkologie 32 (Suppl 3) (2009), 34-38.
2) Johnson CM et al. (2013). Cancer Causes & Control 24(6), 1207-22.
3) Song M. et al. (2015). Gastroenterology 148(6), 1244-1260.

Jakie badania przesiewowe są dostępne?

Oto podstawowe metody wykorzystywane do wykrywania raka jelita grubego:
1. Kolonoskopia
2. Sigmoidoskopia
3. Tomografia komputerowa
4. Badania DNA guza w kale (ColoAlert)
5. Badania na krew utajoną w kale (testy FOB i FIT)

Kolonoskopia

Metoda:

Po oczyszczeniu jelita grubego endoskop jest używany do badania okrężnicy pod kątem raka (prekursorów) i polipów. Na życzenie pacjenci mogą wykonać badanie pod narkozą.

Zalety:

Najbardziej precyzyjna metoda, możliwość natychmiastowego usunięcia polipów.

Wady:

Wyczerpujące oczyszczanie jelit, inwazyjny zabieg chirurgiczny, konieczność skorzystania z urlopu w pracy.

Test na krew utajoną (FIT)

Metoda:

Prosty test kału, w którym próbka pacjenta jest badana przez laboratorium pod kątem krwi utajonej. Może to być pośredni objaw raka jelita grubego.

Zalety:

Możliwość pobrania próbki w domu bez udziału specjalisty.

Wady:

Pomija guzy, które nie krwawią, a zatem do 37% przypadków raka jelita grubego na badanie.¹

ColoAlert łączy w sobie zalety obu badań

Dzięki analizie DNA guza, ColoAlert wykrywa znacznie więcej przypadków raka jelita grubego niż inne testy kału
i pozwala na wcześniejszą diagnozę u osób dotkniętych chorobą – a wszystko to w prostym domowym teście na raka jelita grubego!

1) Gies et al. (2018). Gastroenterology 154(1), 93-104.

Masz jakieś pytania? Chcesz zamówić badanie?Skontaktuj się z nami!

Kontakt